Skip to main content
SPIROS DIAMANTIDIS BIOFEEDBACK ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣΣ

Η ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ

Η ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ 

Ίσως η πιο συγκεχυμένη έννοια στο μυαλό του σύγχρονου ανθρώπου  είναι η έννοια του στρες. Όλοι μπορούμε να πούμε ότι έχουμε στρες αλλά λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να δώσουν έναν ορισμό. Συνήθως ταυτίζουμε το στρες με το αίσθημα που έχουμε όταν δεχόμαστε πιέσεις είτε από το εξωτερικό περιβάλλον π.χ., την οικογένεια, τις διαπροσωπικές σχέσεις, την εκπαίδευση, την εργασία είτε από το εσωτερικό περιβάλλον δηλαδή τον εαυτό μας όπως προσδοκίες, απαιτήσεις, ανάγκη ανταπόκρισης στις απαιτήσεις άλλων κλπ. Πολλοί συγχέουν το στρες με το άγχος, το φόβο, την ανασφάλεια και άλλα δυσάρεστα αισθήματα και συναισθήματα ενώ όλα αυτά και πολλά άλλα εμφανίζονται ως αποτέλεσμα του στρες. Εδώ το σημαντικό είναι να δώσουμε τον ορισμό του στρες όχι θεωρητικά αλλά πρακτικά δηλαδή με όρους νευροφυσιολογίας αφού το στρες πυροδοτεί μια ολόκληρη αντίδραση του αυτόνομου νευρικού συστήματος στον οργανισμό.

Στρες λοιπόν είναι «η αντίδραση προσαρμογής του οργανισμού στις αλλαγές του εξωτερικού και εσωτερικού περιβάλλοντος δηλαδή στους στρεσογόνους παράγοντες». Είσαι σε μια επαγγελματική παρουσίαση και την ώρα που φτάνεις στο κρίσιμο σημείο χτυπάει το τηλέφωνο του υποψήφιου πελάτη. Να η αλλαγή του εξωτερικού περιβάλλοντος. Η αλλαγή αυτή είναι μια απειλή για σένα. Αν αυτή η διάσπαση καταστρέψει την πώληση σου, θα δυσαρεστηθεί ο προϊστάμενος, θα χάσεις το πριμ, θα χαλάσει η προσωπική σου εικόνα, θα κινδυνεύσει το ψωμί της οικογένειας σου κλπ. Σε κάθε απειλή ο οργανισμός έχει δύο τρόπους αντίδρασης, την πάλη ή τη φυγή. Η επιλογή γίνεται αυτόματα με βάση την εκτίμηση που πραγματοποιείται εσωτερικά για το αν μπορεί το σύστημα σου να ανταπεξέλθει στην πάλη ή όχι, οπότε στην αντίθετη περίπτωση επιλέγει τη φυγή. Αυτό σημαίνει είτε ότι το παλεύεις και επιμένεις στη παρουσίαση επενδύοντας επιπλέον προσπάθεια για να πείσεις το συνομιλητή σου να κλείσει το τηλέφωνο για λίγο, είτε  λόγω του στρες «σπάζεσαι» και επιλέγεις τη φυγή οπότε τα παρατάς βρίσκοντας διάφορες νοητικές εξηγήσεις και δικαιολογίες για την απόφαση σου. Π.χ  ας επενδύσω το χρόνο μου σε άλλον πελάτη, καλλίτερα που φεύγω γιατί μπορεί και να τον έβριζα, ίσως πρέπει να βρω άλλο επάγγελμα κλπ. Είναι η στιγμή που το στρες πυροδοτεί ένα σωρό αρνητικά συναισθήματα και σκέψεις. Εσύ όμως πρέπει να διατηρήσεις την αυτοκυριαρχία σου και να συνεχίσεις τη μέρα σου παραγωγικά.

Όλο αυτό το πακέτο δράσεων και αντιδράσεων που συμβαίνει στον οργανισμό σου, δεν το αντιλαμβάνεσαι. Αντιλαμβάνεσαι μόνο τα συναισθήματα. Δεν αντιλαμβάνεσαι όμως ούτε τις πολύ μεγάλες αλλαγές που γίνονται σε οργανικό και σωματικό επίπεδο και που δουλεύουν εσωτερικά. Κι αυτό γιατί σε κάθε περίπτωση στρες, δηλαδή απειλής, πρέπει ο οργανισμός σου να κάνει κάποιες μεταβολές για να μπορέσει να είναι ικανός για πάλη ή φυγή. Αυτός άλλωστε είναι και ο ορισμός του στρες. Οι αλλαγές γίνονται με την αυτόματη κινητοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος και δημιουργούν 

•             Αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της πίεσης του αίματος.

•             Επιτάχυνση της αναπνοής.

•             Αύξηση της εφίδρωσης.

•             Αύξηση της μυϊκής έντασης.

•             Επιβράδυνση της πέψης.

•             Αύξηση των παραγόντων πήξης του αίματος.

•             Αύξηση της αιμάτωσης των μυών

•             Αγγειοσύσπαση στο δέρμα

•             Αύξηση του σακχάρου στο αίμα

•             Αύξηση της χοληστερίνης στο αίμα Όλα αυτά είναι μηχανισμοί άμυνας και  αποσκοπούν στο να κάνουν τον οργανισμό ικανό για πάλη ή φυγή αφού το σάκχαρο και η χοληστερίνη είναι καύσιμες ύλες για παραγωγή ενέργειας, η πηκτικότητα του αίματος και η αγγειοσύσπαση φροντίζουν να μην εξαντληθεί ο οργανισμός από αιμορραγία σε περίπτωση τραυματισμού, η εφίδρωση είναι το «ψυγείο» του οργανισμού κ.ο.κ  

Είναι δηλαδή φυσιολογικοί μηχανισμοί.  Η αντίδραση στο στρεσογόνο παράγοντα είναι μια φυσιολογική και ταυτόχρονα χρήσιμη για τον οργανισμό αντίδραση. Όταν αντιμετωπισθεί ο στρεσογόνος παράγοντας ή αποδράσουμε από αυτόν τότε όλες οι παραπάνω λειτουργίες επανέρχονται σε επίπεδο ηρεμίας. Το πρόβλημα προκύπτει όταν ο οργανισμός είναι μόνιμα στρεσαρισμένος οπότε δεν βρίσκει τον αναγκαίο χρόνο για ανάρρωση. Τότε δημιουργείται:

•             άγχος

•             φόβος

•             πανικός

•             αβεβαιότητα

•             ηττοπάθεια

•             διαταραχή της σκέψης

•             αναποφασιστικότητα

•             δειλία

•             νευρικότητα

•             επιθετικότητα

•             θυμός

•             ερειστικότητα

•             απογοήτευση

•             μούδιασμα της δημιουργικής σκέψης

•             παράλυση της ικανότητας αντιμετώπισης κρίσεων κ.α

Και το ερώτημα είναι: μπορείς να είσαι άνετος, σίγουρος, αισιόδοξος, πειστικός, φιλικός, επικοινωνιακός, ανθρώπινος κλπ κάτω από συνθήκες χρόνιου στρες; Αυτές είναι άλλωστε οι ποιότητες που χρειάζεται ένας ασφαλιστικός σύμβουλος για να είναι αποτελεσματικός και να κάνει πολλές πωλήσεις. Συχνά σου λένε «μην έχεις στρες» όμως αυτό είναι τελείως λάθος. Το σωστό είναι: «βρες ένα τρόπο να ελέγχεις και να διαχειρίζεσαι το στρες». Υπάρχει για αυτό η χαλάρωση, το μασάζ, ειδικές μουσικές, πουλάκια, ρυάκια, φαντασίες κλπ. Όλα έχουν τη χρησιμότητα τους, αλλά όλα θέλουν ειδικές συνθήκες που συνήθως δεν έχεις το χρόνο ή το χρήμα να τις προσφέρεις στον εαυτό σου και το κυριότερο έχουν τελείως υποκειμενικό και μη μετρήσιμο αποτέλεσμα.

Η νευροφυσιολογία μέσω της βιοανάδρασης, σε καλωδιώνει με ειδικά ηλεκτρονικά μηχανήματα, μετράει τις μεταβολές των βιολογικών σου λειτουργιών οπότε το στρες απεικονίζεται στην οθόνη και το βλέπεις μπροστά σου. Βρίσκεις τους στρεσογόνους παράγοντες και μαθαίνεις να τους ελέγχεις αντικειμενικά και μετρήσιμα. Αυτή την ικανότητα τη χρησιμοποιείς την ώρα της δουλειάς, δηλαδή σε πραγματικές συνθήκες στρες. Εκεί που τη χρειάζεσαι άμεσα. Εκεί που πρέπει να διατηρήσεις τις θετικές ποιότητες και τις ικανότητες σου.  Τα υπόλοιπα είναι στο χέρι σου.  

-Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ"