Skip to main content
SPIROS DIAMANTIDIS BIOFEEDBACK ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΤΗ ΚΡΙΣΗ

ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ

Είναι νόμος της φύσης, της φυσικής και της νευροφυσιολογίας ότι κάθε σύστημα που βρίσκεται σε κρίση, για να μπορέσει να ανταπεξέλθει προβαίνει σε καλλίτερη και αποδοτικότερη αυτοοργάνωση. Αυτοοργάνωση σημαίνει πολλά και διάφορα, αλλά σε επίπεδο προσωπικών αποφάσεων, σημαίνει αν μη τι άλλο καταγραφή και αξιοποίηση των πόρων που στις καλές εποχές είτε τους αγνοούμε είτε τους παραβλέπουμε.

Όταν έχουμε οικονομική κρίση και γνωρίζουμε ότι οι οικονομικοί μας πόροι είναι μειωμένοι και καθηλωμένοι, πρέπει να αναζητήσουμε άλλους πόρους που σχετίζονται με την ικανότητα μας να προσαρμοζόμαστε σε νέες συνθήκες και δυσκολότερες καταστάσεις. Η ικανότητα προσαρμογής είναι απαραίτητη για την επιβίωση μας κατά τη διάρκεια της κρίσης. Παρ΄όλα αυτά σε όλες τις κρίσεις, πολλοί ακόμη και «ειδικοί» στην αντιμετώπιση κρίσεων, ασχολούνται μόνο με την καταστολή των εξεγερμένων λόγω της κρίσης, παρά με την ουσιαστική αύξηση της ικανότητας τους για προσαρμογή. 

Ένας από τους βασικότερους μηχανισμούς προσαρμογής είναι ο έλεγχος του στρες. Ο έλεγχος του στρες σε καλές περιόδους είναι για πολλούς μια πολυτέλεια που αντισταθμίζεται από τη διασκέδαση, το ξεφάντωμα και το «περνάω καλά» που συχνά συνδέεται με δανεισμό για ταξίδια, διασκέδαση, διακοπές, νυχτοπερπατήματα, «καλοπέραση» και σπατάλη. Ο έλεγχος τους στρες σε περιόδους κρίσης πρέπει να σχετίζεται με την ικανότητα ελέγχου του αυτόνομου νευρικού συστήματος που θα φέρει ηρεμία, καθαρή σκέψη, επινοητικότητα, αισιοδοξία, αυξημένη ικανότητα για δράση και απόδοση, μεγαλύτερη αντοχή στην ψυχική και σωματική καταπόνηση, αλλά και ικανοποίηση δηλαδή όλα εκείνα που είναι απαραίτητα για μια ευκολότερη και δημιουργικότερη προσαρμογή στις δύσκολες συνθήκες.

Η αυτοοργάνωση έχει σχέση και με άλλους παράγοντες που βοηθούν στην επιβίωση μας μέσα στην κρίση. Η αυτοοργάνωση έχει σχέση επί παραδείγματι με την δυνατότητα μας να κάνουμε τις σχέσεις μας ανταποδοτικές σε επίπεδο προσφορών και όχι σε επίπεδο χρημάτων, αφού και τα δύο μέρη μιας τέτοιας ανταποδοτικής συνδιαλλαγής πάσχουν από ένδεια χρημάτων, σίγουρα όμως δεν πάσχουν από ένδεια άλλων μέσων, προϊόντων και υπηρεσιών. Σκεφθείτε ένα δίκτυο όπου ο ένας θα πρόσφερε την όποια υπηρεσία χρειάζεται κάποιος άλλος και εκείνος θα του πρόσφερε μια άλλη υπηρεσία ή προϊόντα που μπορεί να διαθέσει. Αν μη τι άλλο θα εξασφάλιζε κανείς την επιβίωση του μέχρι να περάσει η κρίση. Γιατί η κρίση θα περάσει όταν εκείνοι που τη δημιούργησαν το αποφασίσουν, αλλά κανείς δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει αυτό. Μέχρι τότε πρέπει να επιβιώσουμε και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με αυτοοργάνωση που να αποσκοπεί στην αύξηση της προσαρμοστικότητας μας στις νέες συνθήκες. Και αν οι προαναφερθέντες τρόποι αποτελούν προσωπικούς τρόπους αυτοοργάνωσης, υπάρχουν και άλλοι που αποτελούν κοινωνικούς και πιο ομαδικούς τρόπους.

Είδα εννέα συνεχόμενες τηλεοπτικές διαφημίσεις Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων σε κρατικό τηλεοπτικό κανάλι στην απογευματινή ζώνη. Η κατασπατάληση οικονομικών πόρων εν μέσω οικονομικής κρίσης δείχνει ότι η οικονομική κρίση αν δεν είναι κατασκευασμένη και κατευθυνόμενη πάντως είναι πρόκληση. Δείχνει επίσης ότι κάποιοι πρέπει να προσαρμόσουν τις τσέπες τους στο μέγεθος των εισροών ζεστού χρήματος που τους  φέρνει η κρίση ενώ άλλοι πρέπει να προσαρμόσουν το μέγεθος της ζώνης τους στην αναγκαστική μείωση ακόμη και του φαγητού τους. Πάντως και οι δύο ομάδες χρειάζονται αυτοοργάνωση για να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Άλλωστε και εκείνοι που κοροϊδεύουν τον κόσμο και παίζουν με τον πόνο τους, χρειάζονται αυτοοργάνωση της ικανότητας τους να λένε τα ψέματα τους πιο πειστικά και πιο υπναγωγικά.

Πάντως άσχετα αν είσαι θύμα ή θύτης η κρίση απαιτεί αυτοοργάνωση. Είδα πολλές διαφημίσεις για φιλανθρωπία και όχι άδικα αλλά δεν είδα παράλληλα ένα ταμείο αρωγής απολυμένων οποιουδήποτε κλάδου, ένα ταμείο αρωγής χαμηλοσυνταξιούχων και άλλων αναξιοπαθούντων που δεν ανήκουν στις ελιτίστικες ομάδες όπου καθημερινά στρέφονται τα φώτα της δημοσιότητας. Ίσως η δημιουργία τέτοιων ταμείων αρωγής θα προσέλκυε και τα χρήματα των οπαδών του «δεν πληρώνω-δεν πληρώνω» γιατί πολλοί από αυτούς που συμμετέχουν, δεν πληρώνουν όχι τόσο από ανέχεια όσο από αντίδραση. Είναι και αυτός ένας τρόπος αυτοοργάνωσης μέχρι το έγκλημα του «δεν πληρώνω» να προκύψει σαν κακούργημα οπότε θα απαιτηθούν άλλοι τρόποι προσαρμογής στην πραγματικότητα.

Η κάθε κρίση σημαίνει κίνδυνο και στον κίνδυνο αντιδρούμε πάντα με πάλη ή φυγή. Αν τα κότσια σου αντέχουν τη φυγή στην ξενιτιά τότε χρειάζεσαι την ικανότητα της αυτοοργάνωσης για να επιβιώσεις στο νέο περιβάλλον.  Αν δεν σε παίρνει για φυγή πρέπει να κάτσεις και να το παλέψεις. Πάντα όμως ο έλεγχος του στρες θα είναι το κλειδί της αυτοοργάνωσης.    

-Άρθρο του ιατρου Σ. Διαμαντίδη αναδημοσιευμένο απο το περιοδικό "Ασφαλιστική Αγορά" www.aagora.gr